وبلاگ
واکسن آنفولانزا چیست؟
آنفلوآنزا بیماری است که بهطور معمول باعث تب، بدن درد، سرفه، گرفتگی یا آبریزش بینی میشود و تزریق واکسن آنفولانزا قادر است خطر ابتلا به این بیماری را به میزان قابلتوجهی کاهش دهد. در بین انواع واکسن، احتمالا بارها اسم واکسن آنفولانزا هلندی و فرانسوی را شنیدهاید، اما حقیقتا بهترین واکسن آنفولانزا برای درمان آنفولانزای جدید کدام است؟ برای یافتن پاسخ این سوال و آگاهی از نکات مهمی مانند مجموعه عوارض واکسن آنفولانزا، زمان و نحوه تزریق و همچنین قیمت واکسن آنفولانزا هلندی و ایرانی تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
واکسن آنفولانزا چیست؟
واکسن آنفلوآنزا (Influenza Vaccine) خطر ابتلا به بیماری آنفلوآنزا (بیماریای که میتواند شدید یا حتی تهدیدکننده زندگی باشد) را کاهش میدهد. آنفولانزای فصلی اغلب بهطور ناگهانی شروع شده و باعث تب، سرفه خشک، خستگی و درد عضلانی میشود که ممکن است ۳ تا ۱۰ روز طول بکشد. این بیماری همچنین میتواند منجر به ذاتالریه شدید شده و وضعیت بیماریهای مزمن را بدتر کند.
انواع ویروس آنفولانزا دائما به انواع جدیدی تکامل مییابند؛ بدان معنا که ایمنی در برابر سویههای قبلی، محافظت کافی در برابر بیماریهای ناشی از انواع جدید را فراهم نمیکند. از این رو، جهت محافظت در برابر شایعترین سویههای در گردش این ویروس و درمان آنفولانزای جدید، واکسن آنفولانزا بهطور سالانه (اغلب در پاییز یا اوایل زمستان) به افرادی که در معرض خطر ابتلا به فرم شدید این بیماری قرار دارند، توصیه میشود.
لازم به ذکر است، واکسن آنفولانزا برای درمان آنفولانزا نیست. در واقع حتی پس از دریافت واکسن، همچنان ممکن است فرد به بیماری آنفولانزا مبتلا شود، البته با این تفاوت که این بار علائم بیماری اغلب خفیفتر بوده یا دوره بیماری کوتاهتر (فرایند بهبودی سریعتر) است. در حقیقت، واکسن آنفولانزا با کمک به سیستم ایمنی، قبل از ابتلا به آنفولانزا آن را برای مقابله با عفونت احتمالی آینده آموزش میدهد تا آمادگی لازم را کسب کرده و از شدت و مدتزمان بیماری کاسته شود.
انواع واکسن آنفولانزا کدام است؟
دو نوع اصلی واکسن برای درمان آنفولانزای جدید یا بهتر بگوییم، مقابله با آنفولانزای فصلی وجود دارد؛ هر دو نوع واکسن وقتی بهدرستی تزریق شوند، از بدن در برابر ابتلا به آنفلوآنزا محافظت کرده اما خودشان باعث بیماری نمیشوند.
| واکسنهای غیر فعال (IIV) | واکسنهای زنده ضعیفشده (LAIV) |
| برای افراد ۶ ماهه و بزرگتر مناسب بوده و تزریقی است.
ویروس در این واکسن کشته و خالصسازی شده است و خودِ واکسن باعث ابتلا به آنفلوآنزا نمیشود. کودکانی که تاکنون واکسن آنفلوآنزا دریافت نکردهاند، باید دو دوز، با فاصله چهار هفته دریافت کنند. |
این واکسن به شکل اسپری بینی تجویز میشود.
برای افراد ۲ تا ۴۹ ساله که بیماری مزمن ندارند مناسب است. از ویروسهای زنده اما تضعیفشده ساخته شده و ممکن است بعد از تزریق علائم خفیف شبیه آنفلوآنزا ایجاد کند. |
بهترین واکسن آنفولانزا برای هر گروه سنی
آلت:بهترین واکسن آنفولانزا
واکسنها برای هدفها و جمعیتهای مختلف طراحی میشوند؛ از این رو، واکسنی که برای یک نفر مناسب است، ممکن است برای دیگری بهترین گزینه نباشد. به همین دلیل برای انتخاب بهترین واکسن آنفولانزا مشورت با پزشک یا تیم درمانی بسیار مهم است؛ زیرا آنها بر اساس سن، آلرژیها، وضعیت سلامت و شرایط منحصربهفرد شما بهترین واکسن آنفلوآنزا را تعیین میکنند. طبق یک قانون کلی، هر فرد میبایست واکسن آنفولانزای مناسب سن خود را دریافت کند؛ در ادامه به این موضوع بیشتر میپردازیم:
- واکسنهای آنفولانزای غیرفعال با دوز استاندارد برای افراد ۶ ماهه تایید شده است.
- برای بسیاری از افراد ۲ تا ۴۹ ساله، واکسن آنفولانزای اسپری بینی میتواند گزینه مناسبی باشد.
- واکسن اسپری بینی برای افرادی که برخی شرایط پزشکی دارند توصیه نمیشود؛ همچنین اگر فرد باردار است، نباید واکسن آنفولانزای اسپری بینی دریافت کند.
- واکسن آنفولانزای نوترکیب برای افراد ۱۸ سال به بالا تایید شده است.
- واکسنهای غیرفعال با دوز کمکی و دوز بالا برای افراد ۶۵ سال به بالا تایید شدهاند.
- برای افراد زیر ۶۵ سال، CDC هیچ واکسن آنفولانزایی را بر دیگری ترجیح نمیدهد.
- گیرندگان پیوند عضو که ۱۸ تا ۶۴ سال سن دارند و رژیمهای دارویی سرکوبکننده سیستم ایمنی دریافت میکنند، میتوانند واکسن آنفولانزای غیرفعال با دوز بالا یا واکسن آنفولانزای غیرفعال کمکی دریافت کنند.
بهترین واکسن آنفلوآنزا کدام است؟
تمام واکسنهای آنفلوآنزا از نظر ایمنی و اثربخشی تحت نظارت دقیق CDC و FDA قرار دارند؛ این دو موسسه، واکسنهای چهارظرفیتی را به دلیل ارائه محافظت گستردهتر در برابر بیماری آنفولانزا، بیشتر از بقیه توصیه میکنند؛ چرا که واکسن آنفولانزای چهار ظرفیتی در برابر چهار گونه ویروس آنفولانزا محافظت ایجاد میکند. واکسنهای چهارظرفیتی توسط برندهای مختلف تولید شده که در بخش زیر به بهترین برندهای آنها اشاره میکنیم:
- واکسن آنفولانزا هلندی اینفلوواک تترا (Influvac Tetra)
- واکسن آنفولانزا فرانسوی واکسی گریپ (Vaxigrip Tetra)
- واکسن آنفولانزا امریکایی نوترکیب (Flublok Quadrivalent) برای افراد حساس به تخممرغ
- واکسن آنفولانزا غیرفعال با دوز بالای Fluzone، واکسن آنفولانزای نوترکیب Flublok و واکسن آنفولانزای غیرفعال با دوز کمکی Fluad برای بزرگسالان ۶۵ سال به بالا
- واکسن آنفولانزا ایرانی فلوگارد (FluGuard)
قیمت واکسن آنفولانزا هلندی، فرانسوی و ایرانی
پس از قدری جستوجو میتوان دریافت که واکسن آنفولانزای فرانسوی یا واکسن آنفولانزا هلندی کدام داروخانه دارد و هر کدام چه قیمتی دارند. بدیهی است واکسنهای خارجی که با ارز آزاد خریداری میشوند، قیمتشان از انواع ایرانی بیشتر است. طبق آخرین آمار، قیمت این واکسنها به قرار زیر است:
- قیمت واکسن آنفولانزا هلندی اینفلوواک: حدودا ۸۰۰ هزارتومان
- قیمت واکسن آنفولانزا فرانسوی واکسی گریپ: حدودا ۱ میلیون تومان
- قیمت واکسن ایرانی فلوگارد: حدودا ۶۰۰ هزارتومان
چرا باید واکسن آنفولانزا بزنیم؟
اکثر کودکان و بزرگسالان بهخوبی با آنفولانزا کنار میآیند، اما برخی از آنها ممکن است به شدت بیمار شوند. آنفولانزا میتواند منجر به عوارضی مانند ذاتالریه، سکته مغزی و بدتر شدن بسیاری از بیماریهای مزمن شود. هر ساله بیش از ۵۰۰۰ نفر به دلیل عوارض جدی مرتبط با آنفولانزا در بیمارستان بستری میشوند و بهطور متوسط، سالانه حدود ۹۰۰ نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست میدهند.
چه کسانی باید واکسن آنفولانزا دریافت کنند؟
به استثنای موارد نادر، هر فرد ۶ ماهه و بالاتر باید هر فصل واکسن آنفولانزا دریافت کند. واکسیناسیون بهویژه برای افرادی که در معرض خطر بیشتری برای عوارض جدی آنفولانزا هستند، بسیار مهم است.
افراد زیر در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری شدید و مرگ ناشی از آنفولانزا قرار دارند و بنابراین توصیه میشود واکسن آنفولانزا را حتما دریافت کنند:
- سالمندان
- تمام افراد ۶۵ سال یا بالاتر
- زنان باردار بعد از هفته دوازدهم بارداری (سه ماهه دوم و سوم)
- زنان باردار در سه ماهه اول بارداری که عوامل خطر دیگری دارند
- کودکان نارس، بهویژه آنهایی که قبل از هفته ۳۲ بارداری متولد شدهاند
همچنین کودکان و بزرگسالان مبتلا به:
- بیماری مزمن ریوی با کاهش عملکرد ریه و آسم
- بیماری مزمن قلبی عروقی، به استثنای فشار خون بالای کنترلشده
- دیابت
- بیماری مزمن کبدی
- بیماری مزمن کلیوی
- بیماری عصبی مزمن (ام اس، فلج مغزی، بیماری پارکینسون یا ALS)
- سیستم ایمنی ضعیف (به دلیل بیماری یا درمان سرکوبکننده)
- چاقی با شاخص توده بدنی ۳۵ یا بالاتر
- ناهنجاریهای کروموزومی مادرزادی (برای مثال سندرم داون)
عوارض واکسن آنفولانزا چیست
ممکن است پس از تزریق واکسن آنفولانزا، عوارض جانبی خفیف تا جدی در بدن فرد ایجاد شود. عوارض جانبی جدی مانند واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) بسیار نادر بوده و در صورت بروز، میبایست بلافاصله به تیم درمانی گزارش داده شوند؛ واکنشهای آلرژیک شامل موارد زیر است:
- بثورات پوستی (راش)
- خارش یا کهیر
- ورم صورت، لبها، زبان یا گلو
شایعترین عوارض جانبی واکسن آنفولانزا خفیف بوده و ظرف ۱ تا ۲ روز بهبود مییابند. این عوارض که معمولا نیاز به مراقبت فوری ندارند، شامل موارد زیر هستند:
- لرز
- سردرد
- بدن درد
- احساس خستگی
- افزایش جزئی تب
- درد مفاصل
- کاهش اشتها
- درد عضلانی
- حالت تهوع
- درد، قرمزی یا سوزش در محل تزریق
لازم به ذکر است، در صورت بروز عوارض جانبی که برطرف نمیشوند، میبایست موضوع را حتما به تیم درمانی اطلاع دهید. همچنین اگر هرگونه علائم یا واکنش غیرعادی را طی ۶ هفته پس از دریافت واکسن آنفولانزا مشاهده کردید، باز هم موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
واکسن آنفولانزا در بارداری
زنان باردار در مقایسه با سایرین در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری شدید ناشی از آنفولانزا هستند. این خطر با پیشرفت بارداری افزایش یافته و برای افرادی که به برخی بیماریهای مزمن مبتلا هستند، بیشتر است. اگر فرد باردار بهشدت بیمار شود، این بیماری میتواند برای نوزاد او نیز خطرناک باشد. این در حالیست که واکسن آنفولانزا از زنان باردار و نوزادشان در هفتههای اول پس از تولد محافظت میکند. در واقع، وقتی در دوران بارداری واکسن دریافت میکنید، آنتیبادیهای محافظتی از طریق جفت به نوزاد منتقل میشوند و در شش ماه اول زندگی نوزاد (که هنوز نمیتواند واکسن آنفلوآنزا دریافت کند)، برای او حفاظت ایجاد میکنند.
زنان باردار میتوانند در هر مرحله از بارداری واکسینه شوند، اما این واکسن در سه ماهه دوم و سوم بیشترین فایده را دارد. تحقیقات اخیر نشان میدهند که واکسن مادر در سهماهه سوم بارداری، ابتلا به آنفلوآنزا را در شش ماه اول نوزاد ۵۲٪ کاهش میدهد، در حالی که اگر مادر در سهماهه اول یا دوم واکسینه شود، تنها ۱۷٪ محافظت ایجاد میشود. البته اگر مادر بیماری مزمن دیگری داشته باشد، میبایست در سه ماهه اول واکسینه شود. ناگفته نماند، بهترین واکسن آنفولانزا در بارداری، اغلب واکسن تزریقی غیرفعال (IIV) یا نوترکیب (RIV) است.
واکسن آنفولانزا برای کودکان
هر ساله حدود ۵۰۰ کودک به دلیل آنفولانزای شدید در بیمارستان بستری میشوند و کودکانی که در گروههای پرخطر قرار دارند، چهار برابر بیشتر از کودکان سالم دچار این وضعیت میشوند؛ از این رو، دریافت واکسن برای آنها در اولویت قرار دارد. برخی از کودکانی که برای اولین بار واکسن آنفلوآنزا دریافت میکنند و بین ۶ ماه تا ۸ سال سن دارند، نیاز به دو دوز واکسن دارند که حداقل چهار هفته فاصله بین آنها باشد. بهتر است این کودکان دوز اول را به محض دسترسی به واکسن دریافت کنند، حتی اگر این زمان در تیر یا مردادماه باشد.
مدت زمان محافظت و اثربخشی واکسن آنفولانزا
هدف از تزریق واکسن، نه درمان آنفولانزا بلکه محافظت در برابر جدیدترین و شایعترین انواع ویروس آنفولانزا است. البته حتی پس از تزریق واکسن، باز هم ممکن است به ویروس آنفولانزا مبتلا شوید، که در اینصورت معمولا بیماری خفیفتر بوده و مدت کوتاهتری طول میکشد. اثربخشی واکسن آنفولانزا سال به سال متفاوت بوده و بهطور متوسط حدود ۶۰ درصد است؛ بدان معنا که از هر ۱۰ فرد واکسینه شده، حدود ۶ نفر در برابر آنفولانزا محافظت میشوند.
واکسن آنفولانزا اغلب تا ۱۴ روز پس از تزریق، اثر کامل خود را در بدن ایجاد کرده و سطح محافظت این واکسن با گذر زمان کاهش مییابد .از آنجا که نوع ویروسهایی که واکسن در برابرشان محافظت میکند، هر ساله تغییر کرده و در فصلهای مختلف سویههای جدیدی از آنها شیوع پیدا میکند، واکسن آنفلوآنزا نیز برای ارائه محافظت حداکثری، هر ساله بهروزرسانی شده و تزریق سالانه آن در زمان مناسب توصیه میشود. لازم به ذکر است، واکسن آنفولانزا در برابر سایر ویروسها یا باکتریهایی که میتوانند علائمی شبیه آنفولانزا ایجاد کنند، مانند ویروس کرونا، محافظت ایجاد نمیکند.
زمان تزریق واکسن آنفولانزا
برای بیشتر افرادی که فقط به یک دوز واکسن آنفولانزای فصلی نیاز دارند، معمولا شهریور و مهر (اواخر تابستان تا نیمه فصل پاییز) زمان مناسبی برای واکسیناسیون است. البته ایدهآل آن است که همه افراد تا پایان مهر واکسینه شوند. در بخش زیر، درباره زمان واکسیناسیون برای گروههای مختلف، نکاتی را بیان میکنیم:
- اکثر بزرگسالان، بهویژه افراد ۶۵ سال به بالا و زنان باردار در سهماهه اول یا دوم، معمولا نباید زود (تیر یا مرداد) واکسینه شوند؛ زیرا سطح محافظت با گذر زمان کاهش مییابد.
- برخی کودکان نیاز به دو دوز واکسن دارند؛ برای این کودکان توصیه میشود که دوز اول به محض دسترسی واکسن داده شود، زیرا دوز دوم باید حداقل چهار هفته بعد تزریق شود. همچنین واکسیناسیون در تیر و مرداد میتواند برای کودکانی که فقط به یک دوز نیاز دارند، در نظر گرفته شود.
- واکسیناسیون در ماههای تیر و مرداد میتواند برای زنان باردار در سهماهه سوم مناسب باشد؛ زیرا این کار میتواند نوزادانشان را در چند ماه اول زندگی (زمانی که هنوز سن دریافت واکسن را ندارند) محافظت کند.
نحوه تزریق واکسن آنفولانزا چگونه است؟
نحوه تزریق واکسن آنفولانزا به دو شکل زیر صورت میپذیرد:
- تزریق عضلانی: این روش که اغلب برای بزرگسالان و کودکان بالای ۶ ماه مناسب است، توسط افراد حرفهای بهصورت تزریق در عضله (بازو) یا زیر پوست انجام میشود.
- اسپری بینی: این نوع واکسن آنفولانزا برای افراد ۲ تا ۴۹ ساله سالم و غیرباردار و همچنین کسانی که از تزریق یا سوزن میترسند (پس از تایید پزشک)، اغلب گزینهی مناسبی است.
چه داروهایی ممکن است با واکسن آنفولانزا تداخل داشته باشند؟
در بخش زیر، به داروهایی که ممکن است با واکسن آنفولانزا تداخل ایجاد کنند، اشاره میکنیم:
- برخی داروهای تضعیفکننده سیستم ایمنی مانند اتانرسپت، آناکینرا، اینفلیکسیمب، آدالیمومب
- برخی داروهای جلوگیریکننده یا درمانکننده لخته خون مانند وارفارین
- شیمیدرمانی یا پرتودرمانی (رادیوتراپی)
- داروی فنیتوئین
- داروهای استروئیدی مانند پردنیزون یا کورتیزون
- داروی تئوفیلین
واکسن آنفولانزا هلندی، فرانسوی یا ایرانی؟ کدامیک بهتر است؟
واکسن آنفولانزا برای درمان آنفولانزا نبوده و تنها به محافظت بدن در برابر انواع ویروس آنفولانزای فصلی کمک میکند؛ بیماریای که میتواند شدید یا حتی تهدیدکننده زندگی باشد. این واکسن اغلب به افراد ۶ ماهه و بزرگتر و بهویژه افرادی که در معرض خطر بیشتری برای عوارض جدی این بیماری قرار دارند توصیه میشود. واکسن آنفولانزا تا ۱۴ روز پس از تزریق، اثر کامل خود را ایجاد کرده و سطح محافظت آن با گذر زمان کاهش مییابد. با اینکه ممکن است پس از تزریق واکسن باز هم فرد به آنفولانزا مبتلا شود، اما شدت و مدت بیماری معمولا کمتر خواهد بود. شایعترین عوارض جانبی واکسن آنفولانزا خفیف بوده و اغلب شامل درد یا سوزش در محل تزریق، افزایش جزئی تب و بدن درد است و بروز عوارض جدی و آلرژیک، به رسیدگی پزشک نیازمند است. در آخر یادآور میشویم دریافت بهترین واکسن آنفولانزا از سرماخوردگی یا سایر بیماریهای تبدار پیشگیری نمیکند و توصیه میشود تزریق آن به دلیل شیوع سویههای جدید، هر ساله و در زمان مناسب تکرار شود.
سوالات متداول:
- آیا پس از تزریق واکسن آنفولانزا باز هم بیمار میشویم؟
حتی پس از تزریق واکسن، باز هم ممکن است به آنفولانزا مبتلا شوید، اما معمولا بیماری در این شرایط خفیفتر بوده و مدتزمان کوتاهتری طول میکشد.
- چه کسانی نمیتوانند واکسن آنفولانزا دریافت کنند؟
افرادی که واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) به دوز قبلی واکسن یا هر یک از ترکیبات آن داشتهاند، نباید واکسن را دریافت کنند.
- آیا باید هر ساله واکسن آنفولانزا را تزریق کرد؟
از آنجا که نوع ویروسهایی که واکسن آنفولانزا از بدن در برابرشان محافظت میکند، هر ساله تغییر کرده و به نوعی بهروزرسانی میشوند، دریافت بهترین واکسن آنفولانزا هر ساله توصیه میشود.
